Περίληψη / Summary
Στη μελέτη δημοσιεύεται ο Παρακλητικός Κανόνας στον Απόστολο Παύλο, ένα ποίημα του υμνογράφου μοναχού Ιακώβου Νεασκητιώτη, το οποίο γράφτηκε στο Άγιον Όρος το 1858 για χάρη της μονής του Αγίου Παύλου. Σκοπός της σύνθεσης είναι να ψάλλεται στο αγίασμα του Αποστόλου Παύλου που βρίσκεται στο αγιορείτικο μετόχι της μονής Αγίου Παύλου στη Νέα Φώκαια της Κασσάνδρας, προς τιμήν του προαναφερθέντος Αποστόλου και για τη θεραπεία και την ίαση όλων των ανθρώπων που προχωρούσαν με ευλάβεια στην αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος είχαν. Επιπλέον, σκοπός της μονής ήταν η αναζωογόνηση της επικρατούσας λαϊκής παράδοσης, η οποία συνδέει τον Απόστολο Παύλο με το αγίασμα και η ενίσχυση του εορταστικού-πανηγυρικού χαρακτήρα της ομώνυμης γιορτής. Κατά συνέπεια, επιδιώκεται η αναζωογόνηση της προφορικής παράδοσης με εκκλησιαστικά κείμενα και όχι προσωπικής χρήσης και υπερτονίζεται η ανακούφιση που μπορεί να προσφέρει ο Απόστολος Παύλος στους δοκιμαζόμενους σκληρά πιστούς. Στα συμπεράσματα επισημαίνεται η απουσία ιστορικής αναφοράς σχετικά με την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου στη χερσόνησο της Κασσάνδρας στη Χαλκιδική, η ιστορική σύνδεση του αγιασμού του Αποστόλου Παύλου με τον βυζαντινό πύργο της ομώνυμης μονής του Αγίου Όρους, η επίδραση στη θρησκευτική και εκπαιδευτική- παιδαγωγική διαδικασία που ενδεχομένως θα μπορούσε να έχει ως μνημείο και τέλος η αδιάλειπτη λειτουργική χρήση του από τη μεταβυζαντινή περίοδο μέχρι σήμερα. Η λειτουργική αυτή χρήση είχε επηρεάσει και τους Μικρασιάτες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν το 1922 στο ομώνυμο μετόχι και αναζωογόνησε την επικρατούσα λαϊκή παράδοση. Ο αντίκτυπος του κηρύγματος του Αποστόλου Παύλου με την πάροδο του χρόνου είχε ως αποτέλεσμα η κοινή ευσέβεια να του αποδώσει κάποιες ακόμη ιδιότητες όπως του θεραπευτή που μπορεί να επιφέρει θαυματουργές θεραπείες. Έτσι ερμηνεύεται η επιθυμία να ριζώσει στη συνείδηση των Χαλκιδικιωτών ντόπιων η εκδοχή της αποστολικής ίδρυσης της εκκλησίας τους.
Λέξεις-κλειδιά: Απόστολος Παύλος, Ιάκωβος Νεασκετιώτης, Ιάκωβος Νεασκετιώτης, Μονή Αγίου Παύλου, Άγιο Όρος, Νέα Φώκαια, Χερσόνησος Κασσάνδρας Χαλκιδικής, Παρακλητικός Κανόνας, Ναός Αγιάσματος της Μονής, πανήγυρη, Μετόχι, προφορική παράδοση.
Dimitrios Agg. Papazis, The Paracletic Canon to Saint Paul of Iakovos Neasketiotis: Edition and Manuscript Description
In the study, the Supplicatory Canon to Apostle Paul is published, a poem of the hymnwriter monk Jacob Neaskitiotis, which was written in Mount Athos in 1858 for the sake of Apostle Paul's monastery. The purpose of the composition is to be chanted in the temple of the holly water of the monastery in the glebe of Nea Fokea in honour of the forementioned Apostle and for the treatment and cure of all the people who proceeded in piety to face any problem they had. Moreover, the purpose of the monastery was the invigoration of the prevailing folk tradition, which connects Apostle Paul to the holy water and the strengthening of the celebratory-devotional character of the homonymous festival. Consequently, the invigoration of the oral tradition with ecclesiastical texts and not of personal use is pursued and the relief which Apostle Paul can offer to the sorely tried faithful is overly stressed. In the conclusions the absence of historical reference concerning the visit of Apostle Paul to the Kassandra peninsula in Halkidiki is pointed out along with the historic connection of Apostle Paul's holy water with the byzantine tower of the homonymous Mount Athos monastery, the impact on the religious and educational- pedagogical process which potentially it could make as a monument and finally its uninterrupted functional use from the meta byzantine period until today. This functional use had also influenced the Asia Minor refugees who settled in 1922 in the homonymous suburb and invigorated the prevalent folk tradition. The impact of Apostle Paul's preaching over time had as a result for the common piety to attribute some more qualities to him such as of the healer who can manage miracle cures. This is how the wish to root in the conscience of the Halkidiki locals the version of the apostolic establishment of their church is interpreted. Key words: Apostle Paul, Jacob Neascetiotis, Iakovos Neascetiotis, Saint Paul's Monastery, Mount Athos, Nea Fokea, Kassandra Peninsula Halkidiki, Paracletic Canon, Church of the Holy Water of the monastery, glebe (metochion), oral tradition.
