Περίληψη / Summary
Η διαθήκη της Καλής (στο βαπτιστικό Μαρία), γραμμένη το έτος 1098 και μεταφερθείσα σε αντίγραφο στο αρχείο της Μονής Ιβήρων στο Άγιο Όρος, αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα έγγραφα της ελληνικής εποχής του Μεσαίωνα. Ενώ το περιεχόμενό της έχει μέχρι σήμερα αναλυθεί μέσα από το πρίσμα της οικονομικής και αγροτικής ιστορίας, η διαθήκη της περιέχει εξαντλητικές διατάξεις μνημόνσευσης (των δωρητών) που ρίχνουν φως στον τρόπο με τον οποίο οι βυζαντινοί ιδρυτές επιδίωκαν να διατηρήσουν τη μνήμη τους. Η παρούσα εισήγηση εξετάζει αυτή τη διαθήκη, μαζί με συναφή έγγραφα, ως μια αξιοσημείωτη έκφραση της μέριμνας της Μαρίας για τη σωτηρία της ψυχής της και του συζύγου της, την οποία επιδίωξε να πραγματοποιήσει μέσω μνημοσύνων, φιλανθρωπικών διανομών και λειτουργιών εις μνήμην τους. Η διαθήκη καθιστά σαφές ότι η Μαρία ακολούθησε διάφορους τρόπους για τη μνημόνευση των ονομάτων για να διαιωνίσει τη δική της μνήμη και τη μνήμη του αποθανόντος συζύγου της: για τον σκοπό αυτό, ενθάρρυνε διάφορες ομάδες ανθρώπων με κληροδοτήματα να προσεύχονται για εκείνη μετά τον θάνατό της. Προσφέρεται πλήρης μετάφραση της διαθήκης στα αγγλικά και σχολιασμός σε παράρτημα.
The testament of Kale (in religion Maria), written in the year 1098 and transmitted by copy in the archive of Iviron Monastery on Mount Athos, constitutes one of the most remarkable documents of the Moyen Âge grec. While its contents have hitherto been analyzed through the lens of economic and rural history, her will contains exhaustive commemorative prescriptions which shed light on how Byzantine founders sought to preserve their memory. The present contribution examines this testament, along with related documents, as a remarkable expression of Maria’s concern for the salvation of her soul, and that of her spouse, which she sought to realize through memorial services, charitable distributions and commemorative feasting. The testament makes clear that Maria pursued various commemorative strategies to perpetuate her own memory and that of her deceased husband: to this end, she incentivized several groups of people with bequests to pray for her after her death. A complete translation of the testament into English is offered along with an annotated commentary in an appendix.
