«Τα φωτογραφικά και κινηματογραφικά ντοκουμέντα της Στρατιάς της Ανατολής: τα πρώτα δείγματα ρεπορτάζ στο Άγιο Όρος», Το Άγιον Όρος στα χρόνια της Απελευθέρωσης, σ. 175-186.
Περίληψη / Summary
Angeliki Grammatikopoulou, Photo and Film Archives of the Eastern Army (Armée d’Orient): The first examples of reportage at Mount Athos
Η Υπηρεσία Κινηματογράφου και Φωτογραφίας του Γαλλικού Στρατού (Établissement Cinématographique et Photographique de l'Armée, ECPA) ιδρύθηκε το 1915, με ειδικό έργο την παραγωγή ντοκιμαντέρ και προπαγανδιστικών ταινιών που απεικονίζουν σκηνές μάχης.
Σήμερα, το αρχείο της Υπηρεσίας, που μετονομάστηκε σε Ίδρυμα Επικοινωνίας και Οπτικοακουστικής Παραγωγής της Άμυνας (Établissement de communication et de production audiovisuelle de la Défense), θεωρείται μοναδικό στο είδος του, καθώς είναι το μοναδικό δημόσιο αρχείο τέτοιου υλικού παγκοσμίως.
Τον Οκτώβριο του 1915, 250.000 στρατιώτες της Τριπλής Αντάντ (Στρατός της Ανατολής) έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και εγκαταστάθηκαν σε ένα οχυρωμένο στρατόπεδο στα περίχωρα της πόλης. Το φωτογραφικό και φωτογραφικό συνεργείο της Στρατιάς της Ανατολής κινηματογράφησε ώρες υλικού και τράβηξε χιλιάδες φωτογραφίες στο Άγιο Όρος, δημιουργώντας έτσι διεθνές ενδιαφέρον για την αθωνική χερσόνησο σε μια εποχή πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής.
Η σημαντική αυτή συλλογή, που περιέχει σημαντικό αριθμό ανέκδοτων ντοκουμέντων του Αγίου Όρους, εστιάζει κυρίως στην ιστορική τεκμηρίωση, σε μια προσέγγιση που διαφέρει ριζικά, τόσο αισθητικά όσο και θεματικά, από τα στατικά πορτρέτα και τις απεικονίσεις εκκλησιών του Gabriel Millet, επηρεασμένες από την παραδοσιακή ορθόδοξη τέχνη του Αγίου Όρους.
Η ειδική επιστημονική αξία αυτού του νεοευρεθέντος υλικού έγκειται στην εισαγωγή υλικού σε στυλ ρεπορτάζ στο υπάρχον σώμα ταινιών και φωτογραφιών του Αγίου Όρους. Σηματοδοτώντας μια νέα εποχή στις φωτογραφικές αναπαραστάσεις του τόπου, στιγμιότυπα της καθημερινότητας και της θρησκευτικής ζωής συνομιλούν με ιστορικά ορόσημα της πνευματικής, πολιτικής και πολιτιστικής ιστορίας του Αγίου Όρους.
Το σώμα των ντοκουμέντων μπορεί να οργανωθεί σε τρεις διακριτές κατηγορίες:
α) Απλά φωτογραφικά στιγμιότυπα: Οι φωτογραφίες αυτές καλύπτουν κυρίως ιστορικά και στρατιωτικά θέματα, καθώς και στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή.
β) Φωτογραφικά στιγμιότυπα με άμεση χρονική συνέχεια: Αυτές οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν διαδοχικά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, με τρόπο ώστε να απεικονίζουν τη συνέχεια μιας μεμονωμένης δράσης ή ενός ιστορικού γεγονότος με τη μορφή μιας "φωτογραφικής ιστορίας".
γ) Πρωτότυπο κινηματογραφικό υλικό της εποχής: Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι το υλικό που τραβήχτηκε από το Τμήμα Κινηματογράφου και Φωτογραφίας του Γαλλικού Στρατού, σε σύγκριση με άλλα πλάνα του Αγίου Όρους που βρέθηκαν στα γαλλικά αρχεία, είναι το μεγαλύτερο σε διάρκεια, το πλουσιότερο σε περιεχόμενο και το πληρέστερο ως πηγή επιστημονικής τεκμηρίωσης. Περιλαμβάνει πλάνα από τις ιερές μονές Βατοπεδίου, Ιβήρων, Χελανδαρίου, Δοχειαρίου, Σίμωνος Πέτρας, Παντοκράτορος και Μεγίστης Λαύρας.
______________________
The Film and Photography Service of the French Army (Établissement Cinématographique et Photographique de l’Armée, ECPA) was founded in 1915, with the specific task of producing documentary and propaganda films depicting battle scenes.
Today, the Service’s archive, renamed as the Defense Communication and Audiovisual Production Institution (Établissement de communication et de production audiovisuelle de la Défense), is considered unique in its kind, being the only public archive of such footage worldwide.
On October of 1915, 250.000 soldiers of the Triple Entente (Army of the East) arrived at Thessaloniki and settled in a barricaded camp at the outskirts of the city. The photography and camera crew of the Army of the East filmed hours of footage and took thousands of pictures at Mount Athos, thus generating international interest for the Athos peninsula at a time of political and social unrest.
This important collection, containing a significant number of unpublished documents of Mount Athos, focuses mainly on historical documentation, in an approach that differs radically, both aesthetically and thematically, from Gabriel Millet’s static portraits and depictions of churches influenced by the traditional orthodox art of the Holy Mountain.
The specific scientific value of this newly found footage lies in the introduction of reportage style footage in the existing corpus of Mount Athos film and photography. Marking a new era in the photographic representations of the land, snapshots of the quotidian and religious life converse with historical landmarks of the spiritual, political and cultural history of Mount Athos.
The corpus of documents can be organized in three distinct categories:
a) Simple photo snapshots: These pictures cover mostly historical and military subjects as well as snapshots from ordinary life.
b) Photo snapshots with a direct temporal continuity: These photos were taken in succession within a brief time period, in such a way that they would depict the continuity of a single action or a historical event in the form of a “photo-story”.
c) Original film footage of the period: It should be mentioned at this point that the footage shot by the Film and Photography Section of the French Army, compared with other footage of Mount Athos found in French archives, is the longest in duration, the richest in content and the most complete as a source of scientific documentation. It includes footage from the holy monasteries of Vatopedi, Iviron, Helandariou, Dochiariou, Simonos Petras, Pantokratoros, and the Great Lavra.
