Περίληψη
Η εξέταση των σλαβικών τοπωνυμίων και μικροτοπωνυμίων του ελληνικού χώρου αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης κυρίως ξένων επιστημόνων, με επικεφαλής τον Max Vasmer που δημοσίευσε το 1941 στο Βερολίνο τη μελέτη του Die Slaven in Griechenland. Έκτοτε ασχολήθηκαν αρκετοί ξένοι με ζητήματα του σλαβικού παρελθόντος της Ελλάδας, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην πληθώρα των σλαβικών ονομασιών οικισμών (πριν τις μετονομασίες τους κατά την δεύτερη κυρίως δεκαετία του 20ου αι.), ορέων, λιμνών, ποταμών, καθώς και μικροτοπωνυμίων. Τον Μάιο του 2016 συστήθηκε μετά από πρότασή μου μία ομάδα από Έλληνες και ξένους επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων (Αγγελική Δεληκάρη, Γιώργος Τσότσος, Χαρίτων Καρανάσιος, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Ελισάβετ Χατζηαντωνίου, Γιώργος Λεβενιώτης, Ανδρέας Γκουτζιουκώστας, Φωκίωνας Κοτζαγεώργης, Χριστόδουλος Χριστοδούλου, Ευθύμιος Ασημάκης, Θανάσης Καλλιανιώτης, Kiril Pavlikianov, Lora Taseva, Peter Soustal, Mihailo Popović, Marcello Garzaniti, Srdjan Pirivatrić κ.ά.) αλλά και προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, προκειμένου να προχωρήσουμε στην εκ νέου έρευνα, καταγραφή, ετυμολόγηση και συγκριτική μελέτη των σλαβικών τοπωνυμίων του ελληνικού χώρου. Μνείες σλαβικών τοπωνυμίων και μικροτοπωνυμίων απαντούν στα έγγραφα των μονών του Αγίου Όρους ήδη από τον 11ο αι. Οι αναφορές αυτές είναι πολύ σημαντικές, επειδή πρόκειται για έγγραφα χρονολογημένα, οπότε μπορεί ο μελετητής μέσα από αυτά να διαμορφώσει μία εικόνα για το πρώιμο σλαβικό τοπωνυμικό παρελθόν ορισμένων περιοχών. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα των σλαβικών μετονομασιών θίγεται από Βυζαντινούς συγγραφείς, ωστόσο δεν υπάρχουν πολλές σχετικές μαρτυρίες στα έργα τους. Αρκετοί από τους φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας που παρακολουθούν το Φροντιστήριο Βυζαντινής Ιστορίας (ΙΒΥ603) με τίτλο Βυζαντινοσλαβικές σχέσεις (10ος-14ος αι.) (διδάσκουσα: Αγγελική Δεληκάρη) εκπονούν εργασίες σχετικά με τα σλαβικά τοπωνύμια, μικροτοπωνύμια και ανθρωπωνύμια που εμφανίζονται στα έγγραφα του Αγίου Όρους, ώστε να εντρυφήσουν με τον τρόπο αυτό στην έρευνα των πηγών και να μπορέσουν να πραγματευτούν πρωτότυπο υλικό για την εκπόνηση της εργασίας τους. Γι' αυτό και η πρότασή μου για το συγκεκριμένο Εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία και τη συμμετοχή των φοιτητών του Φροντιστηρίου της Βυζαντινής Ιστορίας (ΙΒΥ603).
Summary
Slavic toponyms and microtoponyms in Athonite monastic documents
The study of the Slavic toponyms and microtoponyms in Greece has been undertaken mainly by foreign researchers, and principally Max Vasmer, who published his study Die Slaven in Griechenland in Berlin in 1941. Since then, numerous other foreign researchers have concerned themselves with issues relating to Greece's Slavic past, placing particular emphasis on the abundance of Slavic names for settlements (before their names were changed, mainly during the second decade of the 20th century), mountains, lakes, rivers, and also microtoponyms. In May 2016, upon my recommendation, a team of Greek and foreign researchers from various disciplines, together with various undergraduate and graduate students from the School of History and Archaeology, was set up in order to embark on a fresh study of the Slavic toponyms in Greece, including the systematic recording, etymologisation and comparative study of the material. References to Slavic toponyms and microtoponyms occur in Athonite monastic documents from as far back as the 11 th century. These references are very important because they appear in dated documents; thus enabling the researcher to form a picture of the early history of Slavic toponyms in certain areas. Although the issue of Slavic namechanges is touched upon by Byzantine writers, there are relatively few relevant attestations in their works. Many of the students from the School of History and Archaeology attending the Seminar on Byzantine History (rnY603) entitled 'Byzantine-Slav Relations (10th-14th cent.)' (taught by Angeliki Delikari) are carrying out studies on the Slavic toponyms, microtoponyms and anthroponyms that appear in the Athonite documents, allowing them to delve into a study of the sources and deal with original material for their research. Thus, my proposal to offer this particular workshop will be carried out with the collaboration and participation of students attending the Seminar on Byzantine History (IBY603).
