Δευτέρα 12 Μαΐου 2025

Κωνσταντινίδης Κώστας, Το Ψαλτήρι αρ. 385 της μονής Διονυσίου. Ένα άγνωστο χρονολογημένο κυπριακό χειρόγραφο του 15ου αιώνα










PDF 

Περίληψη / Summary

Σε αυτό το σύντομο άρθρο, αφιερωμένο στη μνήμη του Νίκου Μ. Παναγιωτάκη, παρουσιάζουμε μια κωδικολογική περιγραφή ενός άγνωστου χρονολογημένου ελληνικού χειρογράφου που αντιγράφηκε στην Κύπρο ή από άγνωστο Κύπριο το 1487, του Ψαλτηρίου Νο 385 της Μονής Διονυσίου στο Άγιο Όρος, το οποίο εξετάσαμε δύο φορές επιτόπου. Αυτό το ασυνήθιστο Ψαλτήρι περιέχει υμνολογικά κείμενα και προσευχές μεταξύ των ψαλμών και των Ωδών και χρησιμοποιούνταν από μια μοναστική κοινότητα. Δυστυχώς, το τελευταίο μέρος του κολοφώνου λείπει και έτσι δεν γνωρίζουμε τα ονόματα του αντιγραφέα και του χορηγού, καθώς και τις συνθήκες της αντιγραφής αυτού του τόμου. Ο όρος έγχρονία, που σημαίνει έτος, είναι μια κυπριακή ιδιαιτερότητα που υποδηλώνει την προέλευσή του από την Κύπρο. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η σημερινή βιβλιοδεσία του τόμου, πιθανώς του 19ου αιώνα, καθώς στο μπροστινό εξώφυλλο έχει κολληθεί ένα φύλλο περγαμηνής με σλαβικό υμνολογικό κείμενο και στο πίσω εξώφυλλο έχει κολληθεί ανάποδα ένα άλλο φύλλο περγαμηνής του 10ου αιώνα που περιέχει μέρος της Δεύτερης Ομιλίας του αγίου Βασιλείου Εις την Εξαήμερον.

Constantinidis Costas, The Psalter Νο 385 of the Monastery of Dionysiou. A Dated Greek Manuscript from Cyprus of the 15th Century
In this brief paper dedicated to the memory οf Nikos Μ. Panagiotakes we give a codicological description of an unknown dated Greek manuscript copied in Cyprus or by an unknown Cypriot in 1487, the Psalter Νο 385 of the monastery of Dionysiou on Mount Athos, which we have twice examined in situ. This unusual Psalter contains hymnologic texts and prayers among the psalms and Odes and was used by a monastic community. Unfortunately, the last part of the colophon is now missing and thus we are lacking the names of the scribe and sponsor, as well as the circumstances ο! the copying of this volume. It is the term έγχρονία, meaning year, which is a Cypriot peculiarity, that points to Cyprus. Quite interesting is the present binding ο! the volume, probably of the 19th century, for οn the front cover a parchment folio was pasted bearing an hymnologic Slavonic text and on the back cover another parchment folio οf the tenth century was glued οn upside-down containing part οf the Second Homily of St. Basil On the Hexaeeron