Περίληψη / Summary
Ο Αβραάμ Ευθυμιάδης, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους και δημοφι-λέστερους ιεροψάλτες της βυζαντινής μουσικής παράδοσης. Γεννημένος το 1911 στην ιστορική πόλη Σελεύκια της Μικράς Ασίας, ο Ευθυμιάδης, έλαβε σε πολύ νεαρή ηλικία τα πρώτα μαθήματα της βυζαντινής τέχνη, από σπουδαίους δασκάλους της περιοχής του, με κυριότερο τον Παντελή Εγγονό-πουλο. Με τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας η οικογένεια του Αβραάμ Ευθυμιάδη, όπως και πολλές άλλες ακολούθησαν τον δρόμο της προσφυγιάς για να καταλήξουν, μετά από μία σύντομη περιπλάνηση, στην Θεσσαλονίκη. Εκεί ο Αβραάμ γνώρισε και νυμφεύθηκε τη σύζυγό του, Δέσποινα Κεφαλά, με την οποία απέκτησαν δύο παιδία. Στην συμπρωτεύουσα ο Ευθυμ-ιάδης συνέχισε με μεγαλύτερο ζήλο την εντρύφηση στη βυζαντινή μουσι-κή, ενώ παράλληλα ήρθε σε επαφή με όλους τους τότε κορυφαίους ψαλτάδες της πόλης. Ωστόσο, καθώς ήταν πολυπράγμων αλλά και ανήσυχο πνεύμα, δεν περιορίστηκε μόνο σε αυτήν. Συγχρόνως, σπούδασε στο τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), ολοκλήρωσε τις σπουδές του πιάνου στο Κρατικό Ωδείο της πόλης (ΚΩΘ), ενώ παράλληλα εργάσθηκε και ως υπάλληλος στην εταιρία Ταχυδρομεία, Τηλεγραφεία και Τηλεφωνία (ΤΤΤ) νυν ΟΤΕ. Η προσφορά, το πολλυσυγγραφικό του έργο, μέρος του οποίου παραμένει ακόμη ανέκδοτο, οι πρωτοπόρες δράσεις και ιδέες του, αλλά κυρίως η μετριοφροσύνη και η ανιδιοτέλειά του πρόσφεραν μία ξεχωριστή θέση μεταξύ των ιεροψαλτών της εποχής του. Ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης κυρός Δη-μήτριος, του απέδωσε το οφφίκιο του «Εντιμολογιωτάτου Άρχοντος Μουσικοδι-δασκάλου του Οικουμενικού Πατριαρχείου» το1988. Το ήθος του ήταν σεμνό, το ύφος του ταπεινό και μία σοβαρότητα διέκρινε το όλο παρουσιαστικό του. Έχοντας επίγνωση της θέσης στην οποία βρισκόταν και με σεβασμό απέναντι στο λειτούργημα του ψάλτη και την παράδοση, υμνούσε τον Θεό, ως «ταπεινός διακονητής του αναλογίου». Πριν μελοποιήσει οποιοδήποτε ύμνο, διάβαζε και κατανοούσε λέξη προς λέξη το ποιητικό κείμενό του. Το Άγιον Όρος, υπήρξε ίσως το μεγαλύτερο κεφάλαιο της ζωής του Αβραάμ Ευθυμιάδη. Αυτό φανερώνουν άλλωστε και οι αρκετά συχνές επισκέψεις του σε εκείνο. Το Περιβόλι της Παναγίας αποτελούσε το καταφύγιο, της ψυχής και του σώματός του. Εκεί απολάμβανε ψυχική αγαλλίαση, παρηγο-ριά και ηρεμία. Έχοντας την σιγή που επικρατούσε για μοναδική του συντροφιά εργαζόταν απερίσπαστος. Η επιθυμία του Αβραάμ Ευθυμιάδη ήτανε να ενταφ-ιασθεί το σώμα του στο Άγιον Όρος, όπως κι έγινε. Το τροπάριο του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου «Τον ήλιον κρύ-ψαντα», αποτελεί έναν ύμνο του 13ου αιώνα, με εξαίσιους στίχους, των οποίων δημιουργός είναι ο λόγιος διπλωμάτης και ιστορικός, Γεώργιος Ακροπολίτης. Ψάλλεται δε στον Όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου, μετά την μεγάλη δοξολογία και καθ’ όλη τη διάρκεια της περιφοράς του επιταφίου. Το μέλος του Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου σε πλάγιο του τετάρτου, που αναλύθηκε στην παρούσα εργασία, πάρθηκε από τον κώδικα 806 της ιεράς μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους. Επιπλέον, αποτελεί ένα εκτενές κομμάτι έντεκα σελίδων. Αυτό συμβαίνει διότι ο αριθμός των πρώτων χρόνων των συλ-λαβών βλέπουμε ότι, τριπλασιάζεται, τετραπλασιάζεται ή και πενταπλασιά-ζεται σχεδόν σε όλες τις συλλαβές. Συγκεκριμένα, έχουμε πέντε περιόδους, είκοσι εννέα στίχους, εκατόν εξήντα δύο συλλαβές και δύο χιλιάδες διακόσους δεκαοκτώ πρώτους χρόνους. Από τροπικής άποψης, το κομμάτι παρουσιάζει επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς εμφανίζονται και οι οκτώ ήχοι, με τον Άγια να επικρατεί. Τα ισοκρατήματα τέλος που τέθηκαν από τον Αβραάμ Ευθυμιάδη στο εν λόγω μέλος, του προσδίδουν μία αντιστιτική χροιά. Εύχομαι και θέλω να πιστεύω ότι η εργασία μου, θα συνδράμει τους συναδέλφους επιστήμονες στα δικά τους έργα, αλλά ταυτόχρονα θα αποτελέσει έναυσμα για περαιτέρω έρευνα και μελέτη.
Abraham Efthymiadis was one of the most remarkable and popular chanters in the Byzantine music tradition. Born in 1911, in the historic city of Selefkia in Asia Minor, Eftymiadis, at a very young age, received his first lessons of Byzantine music, by notable teachers in his area, the most prominent of whom being Pantelis Eggonopoulos. With the uprooting of the Greek population of Asia Minor, the family of Abraham, like many others, followed the path of refugees, to end up, after a short wondering in Thessaloniki city. There, Abraham met and married his wife, Despina Kefala, with whom they had two children. In the co-capital Efhymiadis continued with greater zeal the indulgence in Byzantine music, while at the same time, he came into contact with all his contemporary leading chanters of the city. However, being a manifold and restless spirit, he furthered his studies at the Department of Agriculture in the Aristoteles University o Thessaloniki and also completed his piano studies at the State Conservatory of Thessaloniki. At the same time, he was working as an employee at the Post, Telegraph and Telephonia company, now OTE. His contribution, his polygraphic work, part of wich still remains unpublished, as well as his pioneering actions and ideas, but mainly his modesty and selflessness offered him a special place among the chanters of his time. The Ecumenical Patriarch himself, Demetrios, gave him the title of “Honorary Archon of the Music Teacher of the Ecumenical Patriarchate” in 1988. His ethics was modesty, his style humble and seriousness distinguished his whole appearance. Aware of his position and with respect for the function of the chanter and tradition, he praised God as “a humble minister of the analogue”. Before setting music to any hymn, he would read and understand the poetic text word by word. Mount Athos was perhaps the greatest chapter in the life of Abraham Efthymiadis. This is also evident by his frequent visits to the place. The garden of Virgin Mary (as Mount Athos called) was the oasis refuge of his soul and body. There he enjoyed mental exultation, consolation and tranquility. Having the silence around him for his only companion, he worked undistracted. Abraham’ s wis, was for his body to be buried on Mount Athos, as it happened. The troparion of the Orthros of Holy Saturday “The sun hid” is a 13th century hymn, with exquisite lyrics, created by the scholar diplomat and historian, George Akropolitis. It is chanted at the Matins of Holy Saturday after the great doxology and throughout the procession of the epitaph. The music piece of Konstantinos Protopsaltis in the mode plagal of fourth, which was analysed in this dissertation, was taken from code 806 of the Holy Monastery of Dionysiou on Mount Athos. Furthermore, it is an extensive piece of eleven pages. This happens because the number of the first times (πρώτοι χρόνοι) of the syllables is seen to triple, quadruple or even quintuple in almost all the syllables. Specifically, we have five periods, twenty-nine verses, one hundred and sixty-two syllables and two thousand two hundred and eighteen first times(πρώτοι χρόνοι). From a modal point of view, the piece is also of particular interest, as all eight byzantine scales make their appearance, with the “Agia” prevailing. Finally, the “isocra-tima” set by Abraham Efthymiadis in the mentioned music piece gie it “antistictic” tone. I wish and want to believe that my piece of work will assist my fellow scientists in their own works, but the same time it will trigger further research and study.
