Ο δέκατος τέταρτος αιώνας αντιπροσωπεύει μια σημαντική περίοδο στην ιστορία του σερβικού πολιτισμού, ως εποχή «βυζαντινοποίησης» σε διάφορες πτυχές της κοινωνικής, πολιτικής και πνευματικής ζωής. Το Άγιο Όρος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό, όχι μόνο ως πεδίο μεταξύ των Σέρβων και του Βυζαντίου, αλλά και ως κέντρο ανεξάρτητης λογοτεχνικής δημιουργίας. Στην αγιορείτικη γραμματεία της εποχής εκείνης μπορεί κανείς να παρατηρήσει δύο στρώματα: το ένα, παραδοσιακό, ως υλικό ανάγνωσης της αιγυπτιο-σιναϊκής, παλαιστινιακής και συριακής μυστικιστικής σχολής σε συνδυασμό με την ακαδημαϊκή θεολογία της Κωνσταντινούπολης, και το άλλο, που χαρακτηρίζεται από το εύρος του ανακαινισμένου ησυχαστικού κινήματος του 14ου αιώνα. Οι συγγραφείς που ανήκουν σε αυτό το τελευταίο στρώμα (Γρηγόριος Σιναΐτης, Γρηγόριος Παλαμάς και άλλοι) επισημαίνουν αυτή τη συγκεκριμένη αγιορείτικη γραμματεία του 14ου αιώνα, την οποία θα ακολουθήσουν και θα συνεχίσουν τα σερβικά αγιορείτικα πνευματικά κέντρα (Χιλανδάρι) και μέσω αυτών τα σημαντικότερα κέντρα των σερβικών περιοχών (Dečani και άλλοι). Η στάση της σερβικής γραμματείας απέναντι στην αθωνική και τη δημιουργία της είναι σχετική: ταυτόχρονα μεταφράζονται τα πάντα, αλλά ταυτόχρονα, και στα αυθεντικά λογοτεχνικά κείμενα των Σέρβων συγγραφέων του 14ου αιώνα, αντανακλώνται οι ιδέες και οι λογοτεχνικές τεχνικές που χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη αθωνική λογοτεχνία. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στη λογοτεχνική σύνδεση του Αγίου Όρους με τα σερβικά μοναστήρια (στο άρθρο αυτό αναφέρεται το Dečani), η οποία έχει σημασία για τις κειμενικές μελέτες, αλλά και για τις γενικές μελέτες σχετικά με την ανάπτυξη των λογοτεχνικών ειδών στους Σέρβους κατά τον δέκατο τέταρτο αιώνα. Το είδος της ,,συλλογής» γίνεται όλο και περισσότερο αντικείμενο ειδικών μελετών, ακριβώς επειδή αποκαλύπτει αυτές τις νέες λογοτεχνικές συνδέσεις και επιρροές.
