Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει τις εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στο 2ο Διεθνές Οικουμενικό Συνέδριο για τη Ρωσική Πνευματικότητα, το οποίο ήταν αφιερωμένο στον όσιο Νείλο της Σόρα και τον Ησυχασμό. Οι σελίδες αυτές επιτρέπουν στον αναγνώστη να ανακαλέσει σε μια νέα προοπτική την κρίσιμη εποχή της Ρωσίας μεταξύ του 15ου και του 16ου αιώνα, μια εποχή κρίσης και ανησυχίας στην οποία έζησε ο όσιος Νείλος. Η φυγή του από τον πλούσιο μοναχισμό της εποχής του, εγκαινίασε στην ιστορία της ρωσικής πνευματικότητας τη μοναστική ζωή του σκητιώτη, μια ζωή σιωπής με μικρό αριθμό αδελφών. Ο αναγνώστης θα μπορέσει έτσι να μετρήσει τον ιστορικό αντίκτυπο της διδασκαλίας του μεγάλου στάρετς, ανάμεσα στους συγχρόνους του και ανάμεσα σε ανθρώπους που φαινομενικά τους χωρίζει μια αγεφύρωτη γεωγραφική, χρονολογική και ομολογιακή απόσταση. Ο Νείλος δεν λέει καινούργια πράγματα- πιστός στους πατέρες της Εκκλσηίας- αντλεί άφθονα από την Αγία Γραφή και τους πατέρες, αλλά κάνει τα "αρχαία" πράγματα καινούργια, διαφανή, επειδή ξέρει να τα αρδεύει με μια μεγάλη πνευματική πατρότητα, μια αίσθηση για το αιώνιο, που είναι ικανή να προσελκύσει έντονα τον σημερινό άνθρωπο.
• Prefazione
• Nota editoriale
• Tra spiritualità e cultura TRA SPIRITUALITÀ E CULTURA
• Spiritualità e bellezza
• Nina Kauchtschischwili, Dialogo a distanza con la cultura russa
• Gelian M. Prochorov, Nil Sorskij nella storia della spiritualià russa
• Storia
• Fairy von Lilienfeld, A proposito delle ricerche sulla figura e il ruolo storico di Nil Sorskij. Un problema di metodo
• Michèle Toucas-Bouteau, Nil Sorskij e il monastero di Kirill di Belozero
• Jakov S. Lur'e, Nil Sorskij e la composizione dell'"illuminatore" di Iosif di Volokolamsk
• Elena Vl. Kolkutina, Nil Sorskij e il suo "skit"
• Eredità
• Andrei I. Pliguzov, La dottrina dei primi "Nestjazateli" in un aprospettiva storica: dall'"insegnamento" di Nil Sorskij al programma di secolarizzazione di Ivan IV
• Elena E. Sevcenko, Le raccolte librarie dello "Skit" di Nil Sorskij dalla fine del XV al XVIII secolo. Un tentativo di ricostruzione
• Sophia Senyk, Nil Sorskij in terre ucraino-bielorusse
• Esicasmo e vita spirituale
• Tomas Spidlik, Nil Sorskij e Iosif Volokolamskij. Le radici del loro conflitto
• Adalberto Piovano, La paternità spirituale nell'antico monachesimo russo (secoli XI-XV)
• Gerhard Podskalsky, Il metropolita Cipriano di Kiev/Mosca e la comprarsa dell'esicasmo in Russia
• Michail N. Gromov, Parola e silenzio nell'eiscasmo russo
• Antonios-Aimilios N. Tachiaos, La creazione della "Filocalia" e il suo influsso spirituale nel mondo greco e slavo
• Antonio Rigo, Callisto Angelicude Catafugiota meleniceota e l'esicasmo bizantino del XIV secolo. Una nota prosopografica
• Nil Sorskij nel novecento
• Giampaolo Gandolfo, La corrente spirituale di Nil Sorskij nella prospettiva storico-agiografica di Georgij P. Fedotov
• Alexandre K. Klementiev, Alcune ricerche incompiute di Lev P. Karsavin sulla storia della santità russa
• Nil Sorskij e la chiesa russa oggi
• Tavola rotonda
• Vasilij Grolimund, Il ruolo di Nil Sorskij per il monachesimo del XXI secolo
• Georgij Kocetkov, Nil Sorskij interprete della tradizione della Chiesa
